Internationaal socialisme versus fobisch eurocentrisme

“Het is een illusie te denken dat het Europees grensbeleid onze welvaart en welzijn gaat beschermen.   De gesloten grenzen van Fort Europa hebben tot dusver niet één euro meer opgeleverd aan de sociale zekerheid of aan economische groei.”

Yannis Varoufakis, #LetThemIn – Vienna conference

 

 

 

De redactie van Sampol vroeg mij te reageren op de bijdragen van Jan Cornillie en Mark Elchardus met betrekking tot Europa en de ‘vluchtelingencrisis’. Deze versie is de ‘long read’. In Sampol van juli kunt U de kortere versie terugvinden.

1- Vrede, gerechtigheid en democratie nastreven in het Midden-Oosten

De vluchtelingencrisis die vorig jaar uitbrak heeft een dubbel karakter. Aan de basis ervan ligt een reeks van gelijktijdige oorlogen waarbij EU lidstaten en NAVO-landen rechtstreeks betrokken zijn. Onder het mom van een oorlog tegen terrorisme (9/11) werden oorlogen gevoerd om regimes te installeren of te ondermijnen en aldus de controle over strategische aardoliereserves te verzekeren. Imperialisme bestaat nog steeds en de Bush-administratie zocht zelfs geen alibi meer vanwege de Verenigde Naties. Zeer terecht stelt Jeremy Corbyn dat Tony Blair medeplichtig is aan een stille volkerenmoord en misdaden tegen de mensheid. De opeenvolgende interventies en oorlogen hebben in Irak alleen al 1,3 miljoen dodelijke burgerslachtoffers veroorzaakt.

Het Syrisch conflict is een uitloper van de klimaatcrisis. Opeenvolgende droogtejaren hebben een plattelandsvlucht van bijna 3 miljoen mensen veroorzaakt. Een dictatuur als die van Assad ontfermt zich niet over de bevolking. Terwijl Assad de straatprotesten hardhandig onderdrukte liet hij de ergste Jihadisten uit de gevangenis vrij opdat ze de civiele en seculiere oppositie zoude marginaliseren. Kies de vijand en overleef het gevecht overleeft en behoud de macht was zijn cynische motto. Wat begonnen was als hardhandige repressie en burgeroorlog liep vanaf 2012 totaal uit de hand toen Europese mogendheden – samen met Turkije en Saoedi-Arabië – in Syrië een regime change wilden forceren. Allerhande jihadistische milities werden bewapend, vooral door Turkije en de golfstaten. Om het Syrische conflict te begrijpen is het van essentieel belang ook de geo-economische achtergrond in rekening te brengen. Assad weigert de aanleg van een gasleiding op Syrisch grondgebied waarmee de Perzische golf met Europa zou verbonden worden om Europa minder afhankelijk te maken van het Rusland van Poetin. Uiteraard wordt Assad gesteund door Iran en Rusland die hun eigen bevoorradingsprojecten hebben.

Na vijf jaar burgeroorlog is het dodental in Syrië opgelopen tot 400.000 terwijl het aantal gewonden en verminkten gemakkelijk het dubbele bedraagt. Zes miljoen Syriërs hebben hun land verlaten wegens oorlog, honger en ellende. Zolang men inzet op een regime change, de zogenaamde gematigde Jihadisten blijft bewapenen en de afwezigheid van Koerdische vertegenwoordiging in de onderhandelingen in Genève aanvaardt, zal er geen vrede komen. Zolang de oorlog verder woedt zullen mensen blijven vluchten.

Internationaal socialisten doen er goed aan hun ogen niet te sluiten voor de oorlogen en de hoogdringende noodzaak een beleid te voeren gericht op vrede, ontwapening, ontwikkeling en democratie. Een onmiddellijk embargo op wapenhandel met alle betrokken partijen is de eerste dringende maatregel. Een vredesconferentie met alle betrokken partijen is ook een must. Het sociaal handvest van Rojava, de verzamelnaam voor de kantons onder Koerdisch zelfbestuur in het noorden van Syrië, biedt een blauwdruk voor een seculier en democratisch alternatief met erkenning van de verschillende talen, culturen en religies alsook gendergelijkheid tussen man en vrouw. Een socialistische internationale zou om te beginnen het Rojava-model kunnen erkennen en steunen. Al wordt Erdogan daar niet blij over…

2. De vluchtelingencrisis is een humanitaire crisis en Turkije is geen veilig land

Op de oorlogen waarvoor heel wat EU-lidstaten mede verantwoordelijk zijn, heeft zich het buitenlands beleid van Turks president Erdogan geënt. In tegenstelling tot wat Theo Francken onlangs beweerde in Knack, leeft er van de 2 miljoen Syrische vluchtelingen amper 10% in vluchtelingenkampen. Alle anderen leven in grootsteden zonder enige hulp of bijstand. Ze betalen zich blauw aan huisjesmelkers, werken in de informele sector en moeten hun kinderen laten werken in de textielsector. Met enig machiavellisme heeft Erdogan de poorten naar Europa geopend, goed wetende dat dit een psychologische schok zou veroorzaken. Op enkele maanden tijd moest Griekenland nagenoeg een miljoen vluchtelingen verwerken op doortocht naar Noord-Europa. De sluiting van de Balkanroute door onder meer Oostenrijk en Hongarije was een kantelpunt.

In ruil voor de sluiting van de Turkse grenzen met Europa, onder controle van een patrouillerende Navo-vloot, kreeg Erdogan enkele miljarden en werd Turkije erkend als ‘veilig land’. Er zouden voorlopig maar 72.000 Syrische vluchtelingen naar Europa mogen komen op basis van criteria die nog steeds niet op papier staan. Anderzijds vermeldt het akkoord wel dat al wie reeds een poging heeft ondernomen om naar Europa te komen en teruggestuurd werd niet in aanmerking zal komen. Intussen schiet het Turks leger op Syriërs die het wagen de Syrisch-Turkse grens over te steken, heeft de oplaaiende burgeroorlog in de oostelijke provincies 500.000 Koerden doen vluchten en hebben alle parlementsleden van de links volkspartij HDP hun immuniteit verloren. Turkije staat op de rand van een burgeroorlog en niemand wil noch durft Erdogan iets in de weg te leggen… Kortom, de ‘syrianisering’ van Turkije is volop gaande wat onvermijdelijk de regio verder zal ontwrichten in een context van een nu al enorme humanitaire crisis.

Dankzij dit akkoord zullen de vluchtroutes zich verplaatsen naar Libië, om van daaruit Italië te bereiken. Sinds eind april hebben 41.000 mensen de overtocht gewaagd. Einde mei zonken er op enkele dagen tijd drie booten na elkaar en verloren 800 mensen het leven. De kans is groot dat de komende maanden nieuwe drama’s zullen volgen.

Sommigen zijn geneigd de vluchtelingenkwestie te verbinden met terreurdreiging en de aanslagen van IS in Europa. Voorlopige kennis van zaken wijst echter op het feit dat de terroristen allemaal uit Europa afkomstige Syriëstrijders waren, die soms door de Turkse overheid op het vliegtuig naar Europa werden gezet en in andere gevallen ongehinderd konden reizen omwille van kortsluitingen in het informatienetwerk. Valse papieren werden wél onderschept. Slechts in één geval zou een terrorist Europa via de vluchtelingenroute binnengedrongen zijn. De terreurdreiging aanpakken is nodig maar dat staat los van de vluchtelingencrisis. Waakzaamheid is geboden en goed uitgeruste opsporingsdiensten zijn daarvoor het beste wapen, naast een gepast ideologisch antwoord op het ‘islamo-fascisme’. Of die term nu met of zonder aanhalingstekens geschreven moet worden, laat ik over aan moslims. Zij weten dit beter en zijn sowieso het best geplaatst om dit gedrocht te bestrijden.

Internationaal socialisten zouden in eerste plaats de vluchtelingenkwestie moeten zien voor wat ze is: een humanitaire crisis en geen migratiegolf. Een socialistische internationale zou bovendien moeten ijveren om levensnoodzakelijke goederen en medicijnen naar Libanon, Turkije en Jordanië te sturen onder verantwoordelijkheid van UNHCR. In Griekenland zitten vandaag 200.000 vluchtelingen vast, waarvan enkele duizenden tot voor kort in het grensdorp Indomeni aan de Macedonische grens. Ook daar is er hulp nodig.

De Europese S&D familie zou eensgezind moeten ijveren voor een menswaardig onthaal binnen de EU. Een spreidingsplein met mogelijke hergroepering van gezinsleden die afzonderlijk zijn aangekomen. In afwachting van consensus hierover is het mogelijk via humanitaire visa duizenden zieken, gewonden en moeders met kinderen rechtstreeks naar één land te brengen. Italië is er aan begonnen met een humanitaire corridor voor hulpbehoevende vluchtelingen[1]. Natuurlijk vergt het onthaal een integratieplan, maar ook hier in België kunnen solidariteit en creativiteit elkaar versterken. Vandaag klinkt Paus Franciscus socialistischer dan vele socialisten en dat is toch wel intriest. Socialisten die naam waardig blijven niet ongevoelig voor de miserie en het leed dat mensen ondergaan. Daarom is er altijd ruimte voor solidariteit.

3. Asiel en migratie vormen geen bedreiging voor de welvaartstaat.

Het idee dat migranten en asielzoekers ‘onze welvaart’ bedreigen, bevat helaas een hoog gehalte aan bruingebakken biefstuksocialisme. Als we het over bedreigingen willen hebben, lijkt het mij essentieel in rangorde eerst en vooral de vigerende neoliberale orde aan te wijzen. In België verliest de sociale zekerheid jaarlijks om en bij de 14 miljard euro via allerhande kortingen op werkgeversbijdragen. Hoeveel daarvan de bestaande tewerkstelling consolideert of tot extra tewerkstelling leidt is nog steeds een mysterie[2]. Tel daarbij een permanente loonmatiging, de kostprijs van fiscale ontwijking (Panama papers en Luxleaks indachtig) en last but not least, de verdoken kostprijs van high performance work systems op de medische uitgaven[3], dan wordt dreiging voor de sociale zekerheid en het welzijn toch zeer tastbaar. Indien we de optelsom maken van gederfde inkomsten en overbodige uitgaven die op conto van de neoliberalisering kunnen gezet worden, zitten we in België alleen al ruim boven de 30 miljard euro per jaar. Het toeval wil dat een menswaardige opvang van 2 miljoen vluchtelingen in de gehele Europese Unie ongeveer 30 miljard euro per jaar kosten. Even veel als wat wij in België alleen al jaarlijks aan rijkdom verliezen dankzij het neoliberalisme. Dergelijke disproportie zou zelfs menige sociaal-liberaal tot nadenken moeten stemmen.

De Europarlementsleden Pervenche Berès (S&D) en Yannick Jadot (groenen) hielden in april een gezamenlijk pleidooi voor een menswaardig onthaal[4]. Twee miljoen vluchtelingen vertegenwoordigen samen maar 0,3% van een Europese bevolking die 510 miljoen zielen telt. De financiering van dergelijk onthaal zou amper 0,2% van het Europese BBP bedragen. De 30 miljard euro zou een onderdeel kunnen zijn van een Europese New Deal waarmee op grote schaal investeringen worden gefinancierd. Op die manier wordt ook meteen werk gemaakt van het investeringstekort dat het hele continent en de eurozone in het bijzonder treft. Er circuleren concrete voorstellen zoals de uitgave van eurobonds door een Europese Investeringsbank die kan lenen bij de ECB. Volgens Varoufakis zou dit het geaggregeerde inkomen van gezinnen, ondernemingen en de overheid met 8 à 10% verhogen, waardoor Europa eindelijk uit het slop zou raken.

Natuurlijk botst dit op het soberheidsfetisjisme van Duitsland. En zolang Sigmar Gabriel, François Hollande en een belangrijk deel van de Europese sociaaldemocratie haar onheilige alliantie met het neoliberalisme niet opzegt, zal de Europese werkende bevolking het gelag betalen. Ook deze pijnlijke waarheid moet onder ogen gezien worden.

4. Het Europese grensregime construeert globale apartheid

Vandaag wordt de politieke geografie door harde grenzen gemaakt. De eerste grens is een papieren grens. De EU hanteert een ‘zwarte’ en een ‘witte’ Schengen lijst.[5] Deze lijsten bepalen vanuit welke landen burgers een visum nodig hebben om het land binnen te mogen voor een beperkte periode of voor een beperkt aantal doelstellingen. De ‘zwarte lijst’ bevat 135 staten op de 195. Op de ‘witte’ lijst staan 60 landen maar het merendeel betreft de OESO-landen en nagenoeg de helft de EU-landen onderling. Het papieren grensbeleid bepaalt dat men van de Schengen-zone zonder visum naar 173 landen kan. Iemand geboren binnen andere grenzen, zoals Syrië, kan maar naar naar 38 landen en iemand uit Afghanistan naar 28. Het recht op mobiliteit is dus vanaf de geboorte ongelijkmatig verdeeld over de wereldbevolking.

Volgens geograaf Henk van Houtum heeft dit veel weg van een mondiale standenmaatschappij ‘met verstrekkende geografische gevolgen. Want omdat de reguliere weg afgesloten is, blijft voor de geografisch ‘verkeerd geborenen’ veelal alleen de irreguliere weg over. Ook voor degenen die recht hebben op asiel. En die irreguliere weg is, zoals we dagelijks zien, mensonterend en extreem gevaarlijk. De EU-grens is inmiddels de dodelijkste grens op aarde. Sinds 1995 zijn bijna 23.000 migranten gestorven. En hiervoor is het grensbeleid van de EU verantwoordelijk: dood door beleid.’

Dit is een ‘biopolitiek’ grensregime dat bijdraagt tot een globale geopolitieke apartheid. Al wie per toeval de nationaliteit heeft van een land mét visumplicht en bovendien niet tot de begoede klasse behoort mag de landsgrenzen niet oversteken. Aldus wordt een belangrijk deel van de mensheid tot ‘homelands’ veroordeeld. Miljoenen mensen die moeten overleven in sloppenwijken en als leurders. In het beste geval wacht hen een 60urige werkweek in sweat-shops. Het zijn de paria’s van de neoliberale globalisering, degenen die Zygmunt Bauman ‘wasted lives’ noemt (2004).

Internationale socialisten stellen de globale neoliberale ordening fundamenteel in vraag. Het is deze ordening die in het noorden rijkdom uit de samenleving pompt via schuldslavernij en belastingvrijstellingen voor multinationals terwijl in het zuidelijk halfrond rijkdom via uitbuiting uit arbeid wordt afgeperst door de financiële beleggers, de aandeelhouders en de superrijken van noord en zuid. Deze globale neoliberale orde verrijkt de one percenters zonder dat er van enige vorm van herverdeling sprake is. Dit kan niet blijven duren. Thomas Piketty heeft gelijk wanneer hij het kapitaal van de 21ste eeuw aanklaagt.

Natuurlijk zal er morgen geen wereldregering opstaan, laat staan een linkse. Maar in afwachting van een globale taks op rijkdom kan elk land een forfaitaire heffing van 10 à 15% op de winsten van multinationals heffen en kunnen de opbrengsten in een fonds gestoken worden dat ten dele ook ontwikkelingssamenwerking financiert. Goederen en diensten afkomstig uit landen die de basisconventies van de ILO niet respecteren kunnen extra-belast worden. Opnieuw kan de opbrengst naar vakbonden en sociale bescherming gaan in de betrokken landen. Kortom: een controle op kapitaalverkeer en een sociaal-ecologisch protectionisme vallen perfect te rijmen met socialistisch internationalisme.

5. De kosten-baten analyse van migratie

Vanuit macro-economisch oogpunt is arbeidsmigratie dikwijls een welvaartsbonus. Volgens berekeningen van de OESO zou migratie jaarlijks 2 à 3% bijdragen tot het BBP. Dankzij migratie komen er geschoolde arbeidskrachten bij waarvoor nooit een eurocent is uitgegeven aan scholingskosten behalve taallessen. De werkzaamheid verhoogt, migranten consumeren, geven geld uit en overbruggen de demografische kloof die zowat alle Europese kernlanden treft. De komende vijftien jaar heeft Europa immers jaarlijks meer dan een miljoen additionele arbeidskrachten nodig. In Duitsland alleen al zijn dit er 500.000. Hele cohortes van de babyboom-generatie gaan de komende jaren op pensioen terwijl het onderwijssysteem onvoldoende geschoolde arbeidskrachten aflevert. Migratie vormt maar een sociale bedreiging in de mate dat ze gepaard gaat met cultureel-raciale verdeeldheid. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Historicus Gerard Noiriel (2006) heeft uitvoerig gedocumenteerd hoe Frankrijk, als land van bestemming voor ‘economische vluchtelingen’ uit Vlaanderen, Italië, Polen, Spanje en uit de ex-kolonies, hierdoor enerzijds haar structureel demografisch tekort heeft opgelost en anderzijds dankzij een volgehouden sociale strijd ‘ondanks’ aanhoudende migraties toch een sterk sociaal stelsel heeft weten uit te bouwen. Zijn besluit lijkt me ontegensprekelijk: racisme en discriminatie vormen altijd obstakels in de sociale strijd voor welzijn en welvaart.

De sociale geschiedenis van de VS toont aan wat de sociale en politiek prijs kan zijn van aanhoudende racialisering. Daar zijn het niet de opeenvolgende migratiegolven uit Noord en Zuid-Europa maar de politiek-culturele segregatie van de Afro-Amerikaanse nakomelingen van de slavernij die de sociale emancipatiestrijd hebben belemmerd. De raciale erfenis van de slavernij heeft aanzet gegeven tot een whiteness-identiteit die op haar beurt een zwarte onderklasse heeft voortgebracht. De raciale tweedeling onder de werkende populatie is overigens één van de redenen waarom er in de VS nooit een sociaaldemocratie is opgestaan (Roediger, 2007). Pas vandaag, dankzij de campagne van Bernie Sanders, wordt deze raciale verdeeldheid deels overstegen – omdat Donald Trump de latino’s viseert en de Afro-Amerikanen ook inzien dat met Hillary Clinton Wall street nog steeds aan de macht zal zijn.

Ongelijkheid – of ze nu statutair, cultureel of raciaal is – heeft een negatieve impact op de hele werkende populatie, zowel de ‘inboorlingen’ als de ‘nieuwkomers’. Wat bepalend is, is de mate waarin de perifere segmenten van de werkende bevolking niet gediscrimineerd worden en verdedigd worden door vakbonden en progressieve politieke bewegingen. Inclusie in plaats van exclusie. Solidariteit niet alleen als normatief moreel standpunt maar ook en vooral als vorm van welbegrepen eigenbelang.

In heel wat gevallen oefenen migranten taken uit die weinigen onder de natives nog willen uitoefenen. In Italië draait de sector van huishoudelijke diensten op Afrikaanse, Maghrebijnse en Filipijnse vrouwen. In Andalusië worden de aardbeien en tomaten die wij hier opeten geplukt door meer dan 250.000 Marokkaanse arbeidsmigranten die ooit als sans papiers aangekomen zijn. In België draait een belangrijk deel van de bouwsector op Poolse, Roemeense of Bulgaarse arbeidskrachten. Ook hier is het probleem niet de migratie an sich maar wel de gaten in onze regelgeving waardoor ze als schijnzelfstandigen (via mede-venootschap) tewerkgesteld worden. Het grootste probleem is dus oneerlijke concurrentie en sociale polarisatie.

Laat ons ook niet uit het oog verliezen dat migratie de laatste honderd jaar stabiel is gebleven. Vandaag vertegenwoordigt de combinatie van emigratie en immigratie 3% van de wereldbevolking. Sinds 1990 is de ‘stock’ aan migranten gestegen van 159 naar 230 miljoen (in 2014), wat gelijk loopt met de globale bevolkingstoename. De zuid-zuid migratie neemt veel sterker toe dan de zuid-noordmigratie van de ‘derde wereld’ naar OESO landen. Noord-noord migratie neemt ook toe, al is die voornamelijk intra-europees. De grote omkering betreft Europa dat, ondanks gastarbeiders en de terugkeer van kolonisten, een positief emigratie-saldo behield tot in de jaren 1970. Vandaag is het Europese saldo negatief en is Europa niet langer het belangrijkste emigratie-continent[6].

Even belangrijk is het feit dat hedendaagse migratiestromen andere patronen volgen dan de vestigings- en kolonisatiemigraties van de 19^de en 20^ste eeuw. Diasporamigranten komen en gaan van het ene land naar het andere. In London verblijft 75% van de buitenlanders minder dan vijf jaar. Frans-Guineaanse vrouwen kopen in Dubai grote hoeveelheden in China gemaakte textielstoffen of schoonheidsproducten om deze te herverkopen binnen de diaspora in Europa of in het land van herkomst. Ook de Oost-Europese arbeidsmigratie kent eb en vloed: in Ierland en Noord-Engeland heeft zich tot dusver ongeveer één vijfde van de 600.000 Oost-Europeanen ook gevestigd, voornamelijk wanneer het gezin kinderen krijgt.

Het is van fundamenteel belang een onderscheid te maken tussen migratie en “vluchtelingenstromen”. Dit laatste fenomeen neemt grote proporties aan wanneer regio’s getroffen worden door oorlogsconflicten en/of klimaatontregeling. Volgens voorspellingen van het International panel on Climate Change zou het aantal klimaatvluchtelingen, bij ongewijzigd beleid tegen het eind van de eeuw, 160 à 200 miljoen kunnen bedragen, een cijfer dat tot dezelfde grootorde behoort als het huidige aantal migranten. Veel hangt af van wat er zal gedaan worden met het COP21 akkoord in Parijs van december 2015. Hoe dan ook is voor mij het centrale gegeven van de klimaatcrisis binnen een algehele systeemcrisis alvast een goeie reden om voortaan te spreken over ‘eco-socialisme’…

6 – Bij wijze van besluit: mobiliteit versus strijd?

Volgens Mark Elchardus moeten ‘internationalisten mensen helpen hun landen te veranderen in plaats hen te helpen van land te veranderen’. Een mooie slagzin maar helaas is de realiteit niet zo binair. En bovendien is er niet noodzakelijk een tegenstelling tussen mobiliteit en strijd. In Griekenland voerde de jeugdbeweging van Syriza campagne met de leuze ‘wij vertrekken niet maar strijden’. Desondanks zijn er op enkele jaren tijd bijna een half miljoen Griekse jongeren vertrokken naar het buiteland, maar dat heeft Syriza niet verhinderd tot vandaag populair te blijven onder de jeugd. Ook in Spanje hebben sinds het uitbreken van de crisis 400.000 veelal geschoolde jongeren het land verlaten maar velen zijn ook georganiseerd in de beweging #NoNosVamosNosEchan (wij vertrekken niet maar worden tot arbeidsmigratie gedwongen). Hun gedwongen exodus gaat gepaard met acties tegen de precarisering die ze ook in andere landen aantreffen. In 2006 betoogden in alle grootsteden in de VS Latino-migranten op grote schaal tegen de nieuwe migratie-wetgeving die het verwerven van een Amerikaanse green card definitief onmogelijk zou maken. Velen onder hen waren al actief in de lokale vakbonden…

Natuurlijk is de brain drain uit de ontwikkelingslanden problematisch en daarenboven is het dichten van de wereldkloof tussen rijk en arm, tussen ‘rijke’ en arme landen, een absolute noodzaak. Hoog tijd dat dit bovenaan de agenda komt te staan van internationale socialistische netwerken en het wereldvakverbond. Maar de krachtsverhoudingen zijn op dat niveau eerder negatief. Wanneer mensen oorlog, droogte of overstromingen ontvluchten is hulp geboden van ginder tot hier zou ik durven zeggen. En wanneer mensen asiel aanvragen zijn mensenrechten nog steeds van tel. Wat economische migratie betreft is regulering nodig, net zoals dit het geval zou moeten zijn met kapitaalstromen. Regulering kan verschillende vormen aannemen: quota’s, tijdelijke verblijfsvergunningen rekening houdende met het universeel mensenrecht op grensoverschrijdende mobiliteit.

Migratiespecialisten herhalen ten treure dat er geen enkele studie bestaat die bewijst dat het faciliteren van toegang en circulatie een aanzuigeffect zou hebben[7]. Het recente onderzoek van Bart Meuleman, Marc Hooghe, Ann Trapers en Tim Reeskens spreekt de intuïtieve opvatting dat minder grenzen tot meer volksverhuizingen zouden leiden absoluut tegen. Tot slot moeten socialisten ook inzien dat ‘de manier waarop een regering vluchtelingen behandelt laat zien hoe ze de rest van ons zou behandelen indien ze dat zouden kunnen’ (Tony Benn).

 

_____________

 

 

10 voorstellen voor een ander grensbeleid door Henk Van Houtum

1. Accepteer dat migratie bij de internationale menselijke samenleving hoort, net zoals handel, reizen en toerisme. En zolang er conflicten zijn tussen mensen en natuurrampen plaatsvinden, zullen er vluchtelingen zijn.

2. Kijk naar de werkelijke cijfers. Het aandeel migranten in de wereldbevolking is al decennia hetzelfde, rond de 3%. Alleen de herkomst en bestemming veranderen. Waar vroeger de Europeanen migreerden, zijn het nu vooral Afrikanen en Aziaten. Het aandeel vluchtelingen is al jaren minder dan 1% van de wereldbevolking. En 85% van die vluchtelingen wordt nu opgevangen in Afrikaanse en Aziatische landen.

3. Bedenk een nieuwe beeldentaal over migratie, anders dan paniek-creërende termen als invasie, tsunami, stromen en overspoelen. Dezelfde paniekerige beeldentaal spreekt uit veel kaarten over migratie. Meestal wordt het migratieproces met alleen rechte pijlen aangegeven, iets wat meer op een militaire invasie lijkt dan het precaire, vaak stochastische en langdurende proces van migratie van individuen.

4. Richt veilige asielaanvraagplekken buiten de EU in, waar uitsluitsel gegeven kan worden over de haalbaarheid van het asiel. En creëer als EU zelf een humane, veilige asielroute naar de EU zonder levensgevaar. Vergroot de solidariteit van de opvang en behoud de open grenzen in de EU. Herzie het Dublin-verdrag, red het Schengen-verdrag.

5. Open de handelsgrenzen voor (landbouw)producten en diensten van armere landen, zonder de eigen productie oneigenlijk en kostenverslindend te subsidiëren.

6. Legaliseer en decriminaliseer ongedocumenteerde migratie. Vluchten is een mensenrecht ook zonder papieren. Vluchtelingen opvangen is meer dan liefdadigheid, het is rechtvaardigheid en solidariteit. Door de beperkte wettelijke mogelijkheden is asiel nu vaak de enige legale weg, wat fraude en bedrog bij asielaanvragen uitlokt en daardoor de industrie van waarheidsvinding en detentie- en deportatiecentra in stand houdt. Geef vluchtelingen een tijdelijk visum, laat ze in afwachting van de uitkomst van de erkenningsprocedure al participeren in de samenleving en profiteer van hun kwaliteiten en competenties.

7. Bevorder de vorming van een mondiaal asielbeleid. Dicht het gat tussen burgerschapsrechten en mensenrechten. Laat mensen niet in een ‘limboland’ zwerven tussen staten. Staten hebben burgers, maar de wereld wordt bevolkt door mensen.

8. Legaliseer arbeidsmigratie. Gesloten arbeidsmarktgrenzen verhinderen dat vraag en aanbod door een komen en gaan van migranten op elkaar afgestemd kunnen worden. Een arbeidsmarkt die ruimte biedt aan circulaire migratie is economisch profijtelijk voor zowel herkomstlanden als ontvangende landen. En het vermindert de obsessie met integratie.

9. Creëer een transparant en rechtvaardig systeem van trapsgewijze opbouw van nieuwe rechten (stemrecht, sociale voorzieningen) voor arbeidsmigranten.

10. Mondialiseer artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. Stel het discrimineren op geboortegrond internationaal strafbaar. Bewegingsvrijheid moet niet gekoppeld worden aan waar je wieg stond. Naar mondiale gelijkwaardigheid in het recht op mobiliteit.

 

 

Bibliografie

• Mauleman B., Hooghe M., Trappers A., Reeskens T (2008), Migration to European countries: a structural explanation of patterns, 1980-2004, in International Migration Review vol:42 issue:2 pages:476-504
• Van Houtum H., 2010, Human Blacklisting: the global apartheid of EU’s external border regime, in Society and Space, vol28- pp. 957-976,
• De Genova, Nicholas, Migration and Race in Europe: The Trans-Atlantic Metastases of a Post-Colonial Cancer, European Journal of Social Theory, 13 (3) 4°5-419.
• De Genova N. , The “crisis” of the European border regime: Towards a Marxist theory of borders, n°150. http://isj.org.uk/the-crisis-of-the-european-border-regime-towards-a-marxist-theory-of-borders/
• Noiriel G. (2016 [2006]), Le Creuset français : Histoire de l’immigration XIXe-XXe siècle, Seuil.
• Roediger D. (2007), The Wages of Whiteness: Race and the Making of the American Working Class, Haymarket, Chicago

 

 

 

 

[1] http://www.lastampa.it/2015/12/16/vaticaninsider/eng/world-news/santegidio-humanitarian-corridors-open-for-one-thousand-people-7F1BrNhUFKY1CqirpOULcM/pagina.html

[2] Volgens econometrische studies van Robert Plasman en Michel Rusinek is de relatie arbeidskost-tewerkstelling elastisch waarbij arbeidskostvermindering maar ten dele tot additionele tewerkstelling leiden ten gevolge van substitutie en opportuniteits-effecten. De elasticiteit bedraagt volgens econometrische studies nooit meer dan 0.3 wat betekent dat van de 14 miljard werkgevers bijdragenverminderingen er ongeveer 2/3 in rook opgaat of beter, neerkomt op winstsubsidies.

[3] Volgens de ILO kosten stress, burn-out e.d. 2 à 3 percentpunten van het BBP. In de ziekte-uitgaven van de sociale zekerheid zou dit een meerkost van minstens 15% van de totale ziekte-uitgaven veroorzaken. Zie ILO-BIT, jaarrapport 2014.

[4] Pervenche Berès, Yannick Jadot, Guillaume Duval, L’Union peut accueillir dignement les réfugiés, in Alternatives Economiques, april 2016, p. 45.

[5] ER Common list, annex 1, council regulation 539/2001, n°851/2005 & resolutie 539/2001. Zie Van Houtum (2015 & 2008)

[6] http://www.lemonde.fr/planete/article/2014/05/29/230-millions-de-migrants-dans-le-monde-des-flux-qui-ne-cessent-d-augmenter_4428870_3244.html

[7] http://www.lalibre.be/debats/opinions/migrants-voici-dix-raisons-d-ouvrir-les-frontieres-55d6040335708aa4379f81c9 zie ook interview met Bart Meuleman en Marc Hooghe op MO* http://www.mo.be/analyse/aanzuigeffect-feit-fictie